Hasır tarihe gömülüyor!

Eniz ORAKCIOĞLU - Kıbrıs Postası

Kıbrıs kültürünün önemli simgelerinden biri olan ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan 'hasır sandalyeler', bir zamanlar her evi, sinema salonlarını ve kahvehaneleri süsleyen el emeği, göz nuru mobilyalardı…

Hasır sandalyeciliğin günümüzdeki en önemli temsilcisi olan İskemleci Nevzat Salih'in oğlu Özkan Öke, "Evlenen her çifte ailesi tarafından en az 4, 6 veya 8 sandalye yaptırılırdı" diyerek maziyi hatırlattı…

Kıbrıs kültürünün önemli simgelerinden biri olan ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan 'hasır sandalyeler', bir zamanlar her evi, her sinema salonunu ve kahvehaneleri süsleyen el emeği, göz nuru mobilyalardı. Eskiden bu mekânları süsleyen sandalyelerin, plastik sandalyelere karşı verdiği savaşı günümüzde malesefki kaybetmemiş. Hasır sandalyeciliğin günümüzdeki en önemli temsilcisi de hiç şüphesiz, İskemleci Nevzat Salih'in oğlu Özkan Öke'dir.

Baba mesleğine sahip çıktı

Lefkoşa'da 1949 yılından bu yana faaliyette olan "İskemleci Nevzat Salih" hasır iskemlede Kıbrıs Türkü'nün markası oldu. Nevzat Salih'in 16 yaşında açtığı atölyeyi bugün oğlu Özkan Öke işleterek, babasından kalan meleğe sahip çıkıp hasır sandalye, kendi değimiyle hasır iskemle yapıyor. 1959 yılında atölyenin yanındaki anne ve baba evinde doğup büyüyen Öke kendini bildim bileli iskemle yaptığını söyleyerek, "Babamın üç oğlu vardı ve en küçükleri bendim. Babam 3'ümüzede bu mesleği öğreterek sevdirdi. Fakat babama yardım ederken, eğitimimizden de asla geri kalmamıza izin vermedi. Hepimizin yüksek öğrenimini yapmamızı istedi. 2 ağabeyim öğretmen oldu, bense 10 yıl hobi olsun diye banka müdürlüğü yaptım" dedi.

"Tabiatı sevmek lazım"

İskemleci Özkan Öke, sözlerine şu şekilde devam etti; "Müdürlükten sonra gelen talebi babam tek başına karşılayamadığı için ve bende bankayı bırakıp burada tam gün çalışmanın güzel olacağını düşündüğüm için 1980'den bu yana tam gün hasır iskemle yapıyorum. Hasır sandalye yapacak ve devam ettirecek insanın doğayı, tabiatı sevmesi lazım. Eğer doğayı severse ve bu işi de gönülden yaparsa erken zamanda öğrenir ve mesleği benimser."

Sinemalar hasır iskemlelerden oluşurdu

Hasır iskemlelerin eskiden çok fazla rağbet gördüğünü söyleyen Öke, o günleri şu şekilde anlatıyor; "Eskiden Şahin, Zafer ve Taksim sinemaları vardı ve bu sinemalar hep hasır iskemlelerden oluşurdu. Bunun yanında kahvehaneler ve evlenen her çifte ailesi tarafından en az 4, 6 veya 8 sandalye yaptırılırdı. Günümüzde ise bu güzellik tamamen bitti, yeni dünya plastik ve demir sandalyeler üretti."

"Güç isteyen bir meslektir"

İyi bir ustanın tamamen, her şeyi ile bir günde ancak bir sandalye bitirebileceğini söyleyen Öke, "Eğer bir kişi günde 2 sandalye üretirse ben o işten şüphe duyarım, çünkü bu meslek zor bir meslektir ve güç isteyen bir iştir. Yazları fedakârlık edip derelere gidip yılanların içinde, saz toplaman ve sonra o sazları güneşte kurutmak gerekir. 2'inci iş olarakda ağacı temin etmeniz gerekir ki şimdi ağaç da bırakmadılar, tüm ağaçları lahmacun fırınlarında ve şöminelerde yaktılar. Bizlerde mecburen ithal olarak okşa(gürgen) kullanmak zorunda kalıyoruz. Tabi ki bu ağaçta maliyetli olduğu için bu maliyet sandalye fiyatlarına yansıyor"

"Kültürümüze sahip çıkın"

Öke, sözlerine son verirken gençlere de bir iki öğüt veriyor; "Zamanınızı yaz tatillerinde evde oturup bilgisayar önünde tüketeceğinize, memlekete özgü ve yok olmaya yüz tutmuş ürünleri üreten atölyelere gidip çalışın, hem meslek öğrenin, hem de kültürümüze sahip çıkın."