Huyum kurusun (1)

Ahmet Hamdi Tanpınar

Venedik dilinde (Veneto bölgesindeki bir Roman dili) 'cuaranta' kırk, 'cuarantína' (Karantina) ise Venedik'e gemiyle gelen yolculara uygulanan kırk günlük karaya çıkma yasağı anlamındadır…

Arapça "âkıl", akıllı anlamına gelmektedir. Aynı kökten türeyen "ukâla" âkilin çoğuludur yani "akıllılar" demektir. (ukâla çocuk)…

'Bendeniz' kelimesinin kökü "ben" değil, Farsça "kul, köle" anlamına gelen "bende"dir…

'Bu da sana kapak olsun' sözü Rumca bir küfürden alıntıdır. Türkçede klasik anneye yapılan küfürleri geride bırakmayacak cinstendir…

Farsça 'da "haft" yedi demektir. "Hafte" ise yedili şey, yedi günlük süre anlamındadır. "Hafta" buradan geliyor…

'Aslan'daki 'lan' hecesi, ('sırtlan, kaplan, yılan' vb) hayvan adları türeten kadim bir Türkçe ektir…

Zırnık, cimriliğin sınırlarını zorlayıp, kokusu çok kötü olan zırnığı (arsenik) bile insanlarla paylaşamama durumunu ifade eder...

'Sıfırı tüketmek' deyimindeki 'sıfır' sayı olan sıfır değildir. Deyimdeki sıfır kelimesinin aslı 'zafirdir' ve nefes, soluk anlamındadır…

Bedava, Farsça rüzgâr anlamındaki "bad" ile getirmek anlamına gelen "aver" sözcüklerinden oluşan "badaver" kelimesinden dönüşmüştür. Yani bedava, "rüzgâr getirdi" demektir…

Genellikle 'meymenetsiz' diyerek kullandığımız meymenet, Arapça "uğur, kutluluk" demektir…

'Gebermek' kelimesinin Türkçe'de eski anlamı "şişmek" idi. Şimdi ise ölmenin kaba bir tabiri. Gebe kelimesi de aynı kökten geliyor…

Argoda "yaşlı" anlamında kullanılan "moruk" kelimesi Ermenicedir ve bu dilde "sakal" demektir…

Yedi düvel: İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya, İtalya, Avusturya - Macaristan ve İspanya…

Farsça Firiştah, Türkçe'de 'feriştah' şeklinde söylenir. Firiştah, Cebrail'in (melek) diğer adıdır…

Dünyada, gece aydınlatılan ilk cadde Antakya'dadır. Antakya, Roma İmparatorluğu'nun 3'üncü, dünyanın ise 4'üncü büyük kentiydi…

Tül, Fransa'daki Tulle şehrinden gelir. Bu nevi kumaş ilk defa orada dokunmuştur…

Farsçada "pamuk, pamuk çiçeği" anlamına gelen "panbe" kelimesi "pembe" olarak dilimize girmiştir…

İtalyanca 'da "alle arme" silah başına' demektir. Bu kelime bize "alarm" olarak geçmiştir. Kelimenin Fransızca şekli "alarme" dir…

Yakınında çalışan işçilerin 'iş bırakma eylemi' nedeniyle adından "grev" kelimesinin türediği, anlamı 'nehir kıyısı' olan Greve Meydanı Paris'tedir…

Eşya, "şey" kelimesinin çoğuludur. Beleş kelimesi de 'bilâ şey' (Bila: olumsuz ek) sözünden dönüşmüştür…

'Çil Yavrusu Gibi Dağılmak' deyiminde geçen çil, Ermenice kökenlidir ve "bit" demektir. Yani dağılan bit yavrusudur…

Zibidi, Farsça'dır, süslü, yakışıklı demektir…

Bir savaş gemisinin, art arda sıralanmış düşman gemilerine iskele veya sancak tarafından yani yan taraflardan cephe oluşturmasıyla ortaya T harfi şeklinde bir görüntü çıkar. Böyle bir durumda bütün gemiler, saldıran gemi için avlanacak keklik gibidir. Denizcilik dilinde bu duruma "Ti'ye almak" denir…