Hak hukuk adalet

Değerli okurlar, ülkedeki artan suç oranlarına kıyasla yargıç sayısının yetersiz kaldığını geçtiğimiz aylarda bir makalede vurgulamış ve “Geciken adalet, adalet değildir” sözünden yola çıkarak Batı’da da pek yaygın olan arabuluculuk sisteminin hayata geçmesi yönünde bir öneride bulunmuştuk. Ancak bu eksiklikle birlikte KKTC’nin yargı alanında dünyaya kıyasla bir boşluğu daha doldurması gerekmektedir. O da bireysel hukuk sigortasının arzıdır ki bununla adaletin gecikmesine veya ilanihaye tecelli etmesine engel olan en önemli unsurlar ortadan kalkmış olacaktır. Nedenlerine gelin birlikte bakalım.

Son yıllarda artan kriminal suç ve alacak verecek dava oranlarına rağmen toplumumuzun her kesimi maddi sebeplerden dolayı gerektiğinde avukatlık hizmetine ulaşamıyor. Bu da ülkedeki adaleti ve toplumsal huzuru ister istemez olumsuz etkiliyor. Öyle ki özellikle dar gelirli vatandaş için hukuk, toplam dava maliyeti sebebiyle kimi zaman erişilebilir olmaktan çıkıyor. Bu da ülkelere en çok zarar veren bir unsura yani adaletin asimetrik dağıtılmasına kapı aralayan bir yapıya dönüşüyor. Aynı zamanda yine bu nedenle özellikle kariyerine yeni başlayan genç avukatlar yeterli oranda dosya sayısına sahip olamıyor ve haliyle de ekonomik sıkıntılara maruz kalabiliyorlar. Tüm bu sorunları kökten çözebilecek tek bir çıkış yolu bulunmaktadır. O da Batı’da yıllardır rağbet gören bireysel hukuk sigortasının ülkemizde devletin teşviki ve sigorta şirketlerinin arzıyla vatandaşın hizmetine sunulmasıdır. Bu sigortayla hem davacının veya davalının hem avukatların hem de toplumumuzun tamamının hukuk alanındaki temel sorunları giderilmiş olacaktır.

Zira sigorta aylık veya yıllık ödenen prime göre gerek avukat masraflarını (belli bir limite kadar, genel olarak da en az 150.000 avro seviyesinde bir ücreti) karşılıyor gerek davalının mahkemeye olan kefalet borcunu üstleniyor. Hatta bilirkişi rapor tutarları ve tüm danışmanlık hizmetleri dâhil sigorta tarafından ödeniyor. Sigorta isteğe göre hukukun tüm alanlarını kapsayabiliyor. Yıllık primleri de kapsama göre genelde 200 ile 300 avro arasında değişiyor. En önemlisi de sigorta yurtdışında görülen davalar için de sözleşmeye göre geçerli olabiliyor. Böylece hukuk hem yurtiçinde hem de yurtdışında tüm yurttaşlar için erişilebilir olabiliyor. Aynı zamanda adaletin güçlünün değil haklının lehine tecelli etmesinin de önü açılmış oluyor. Bu sebeple de bireysel hukuk sigortası Avrupa’da özellikle de Almanya’da yaşayan birçok insan tarafından kullanılıyor. Hatta Almanya’da küçük işletmeler ve haliyle tüzel kişiler için de primi her ne kadar biraz daha yüksek olsa da hukuk sigortaları bulmak mümkün olabiliyor.   

Hukuk sigortasının KKTC’de arz edilmesiyle birlikte avukatların gelirlerinde herhangi bir olumsuz etki yaşanmayacaktır. Çünkü istenilen hizmet ücretleri zaten en başından bellidir. Değişen tek şey ise ücretin vatandaşın yerine en geç bir ay içerisinde (belli bir rakama kadar) sigorta tarafından ödenmesidir. Avukatlar tarafından talep edilen ücret eğer bu limitin üzerindeyse ücret farkını davacı veya davalı kendisi üstlenmesi gerekecektir. Ancak bu olasılığın düşük olmasıyla birlikte ücret standardına bakıldığında davaların büyük çoğunluğunun sigorta tarafından tamamen karşılanacağı da bir gerçektir. Böylece sigortanın avukatlara bilakis büyük bir ekonomik getirisi olacaktır. Zira normal ücretleri bile karşılayamayan vatandaş artık kendilerine başvurabilecektir. Bu da avukatlara ek kazanç sağlayacaktır. O sebepledir ki bireysel hukuk sigortası piyasaya sürüldüğünde KKTC’deki avukatlarla davacı ve davalılara bugüne dek hiç olmadığı kadar önemli maddi fırsat ve imkânlar sunulmuş olacaktır. Hiç şüphesiz sigortanın ekonomik avantajlarından çok manevi getirisi ülkede büyük bir değişime neden olacaktır. Çünkü onun vesilesiyle toplumumuzun tamamı ilanihaye hakka, hukuka ve adalete kolayca erişebilecektir.

*****

Bu haftanın sözü:

Memleketin direği adalettir her zaman, adalette nasibin saadettir her zaman.

Nizami