Kıbrıs’ta deprem ve tsunami tehlikesi

Değerli okurlar, ilk defa bir yazıya nasıl başlayacağımı ve ne yazacağımı bilemedim. Saatlerce düşündüm. Türkiye’de meydana gelen depremde vefat eden ve aralarında Kıbrıslı Türklerinde bulunduğu on binlerce insanın, özellikle de bebeklerin, gecenin bir yarısı uykularının arasında can verdiğini düşündükçe boğazım düğümleniyor. Haber bültenlerinde servis edilen mucizevi kurtuluşlarda depremzedelerin o masumane bakışlarını ve İsias Otel’den gelen acı haberi hatırladıkça kahroluyorum.

Ebediyete uğurladığımız tüm kardeşlerimize Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar ve geride kalanlara başsağlığı diliyorum. Hepimize çok geçmiş olsun. Ümit ederim ki bir daha böyle büyük bir felaket yaşanmaz. Fakat ne yazık ki gerçek şu: Depremler gelecekte de vuku bulacak. Ancak genellikle depremler değil, ihmaller öldürür. Bunun için zamanında her türlü tedbirin alınması hayati önem taşımaktadır. Bu birinci derece deprem bölgesi olan ve tarihte bu nedenle büyük yıkımlara maruz kalmış Kıbrıs adası için özellikle geçerlidir. O nedenle ülke topraklarımızda bulunan yapı stoklarının tamamının depreme dayanaklı olup olmadığı tespit edilmelidir. Bu arada doğal afetlerin takvimi olmadığı için bölgemizde her an yeni bir deprem olabileceğini ve bu nedenle zamanla yarıştığımızı da göz ardı etmemeliyiz. Bu sebeple denetimleri başlatmak üzere hükümeti acilen göreve davet ediyorum. Eğer gerekirse Türkiye’den bu konuda destek talebinde bulunulmalıdır.

KKTC’de gerçekleşebilecek olası bir depremle ilgili uzmanların açıklamalarına, Türkiye’ye kıyasla fazla rastlamanın mümkün olmadığı ve son günlerde tabii olarak adaya büyük bir endişe hâkim olduğu için İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Ziyadin Çakır Hocamıza bu konu bağlamında birkaç yazılı soru yönelttim. Kendisi de yoğun temposuna rağmen bizleri kırmayıp kısaca yanıtlar göndermiş. Değerli katkıları için hocamıza buradan tekrar teşekkür ediyor ve açıklamalarına yer vermek üzere bugünkü yazıyı sonlandırmak istiyorum:

*****

Sayın Hocam, Kıbrıs’ta bir depremin hangi büyüklükte olması muhtemeldir? 

Kıbrıs yayı denilen bir fay zonu var, Kıbrıs'ın güneyinden geçen. (Kahramanmaraş’takine) benzer ve hatta daha büyük depremlere neden olabilir.

Kıbrıs’ta en büyük deprem hangi ölçekte olabilir?

8 büyüklüğüne ulaşan bir deprem olabilir.

Kıbrıs adası için büyük bir depremde tsunami tehlikesi bulunmakta mıdır? 

Evet, büyük bir depremin oluşması durumunda tsunami oluşumu fayın doğası gereği kaçınılmaz olacaktır.

(Yazarın notu: Bunun tedbirleri de hızlıca alınmalıdır. Tarihte büyük Kıbrıs depreminden sonra tsunami oluştuğu da bu vesileyle hatırlanmalıdır. Bu nedenle ikamet için özellikle yüksek ve iç kesimlerin tercih edilmesi daha mantıklı olacaktır diye düşünüyorum.)

Kıbrıs Türk toplumuna verebileceğiniz herhangi bir tavsiyeniz var mıdır? 

Kaya olmayan zeminlerde iki kattan daha yüksek betonarme binalara izin verilmemesi gerekir. 

(Yazarın notu: Yani kısacası geleneksel Kıbrıs evlerinin ölçeğini geçmemelidir.)

*****

Bu sözlerle tekrar başımız sağ olsun ve cümleten geçmiş olsun diyor ve iki hafta sonra tekrar görüşmek ümidiyle selam ve saygılarımı sunuyorum.