Doç. Dr. Sedat Gündoğdu: Dünya artık sınırsız kaynaklara sahip değil

Hayatın her anında karşımıza çıkan plastik ürünler, insan sağlığını olumsuz etkilemeye devam ediyor.

Denizlerdeki plastik kirliliğinden 4 bin 76 farklı canlı türünün etkilendiği belirtilirken, plastiğin tek kullanımlık olduğu anımsatıldı, çevre temizlik kampanyalarında en fazla pet şişe, sigara izmariti, pet şişe ve kapağına rastlanıldığı ifade edildi.

Deniz biyolojisi alanında çalışmalar yapan biyolog Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, Biyologlar Derneği’nin düzenlediği bir etkinlik için Kıbrıs’ın kuzeyine geldi, Kıbrıs Postası’na konuştu.

“PLASTİK HAYATIMIZA GİRDİ VE BÜTÜN TÜKETİM ALIŞKANLIKLARIMIZDA YER BULDU”

Amerikalı bir kimyacının 1900’lerin başında bilardo topu yapmak için plastiği sentetik olarak kullandığını belirten Gündoğdu, 1950’lerde ise plastiklerin ilk versiyonlarının ortaya çıktığını söyledi.

“Plastik, hayatımıza girdi ve bütün tüketim alışkanlıklarımızda yer buldu.” diyen Gündoğdu, üretimi kolay, maliyeti ucuz ve kolay şekil alması nedeniyle plastiğin sanayide kullanıldığını ifade etti.

ABD’deki bütün büyük marketlerin plastik poşet kullanmaya başladığına işaret eden Gündoğdu, 1960’larda çok yaygın kullanılan plastiğin, 1970’lerde ise yarattığı kirliliğin fark edildiğini söyledi.

“ARAŞTIRMACILAR, ÖLÜ KUŞLARIN MİDELERİNDE KÜÇÜK PLASTİKLER BULDU”

“Kuş gözlem çalışması yapan araştırmacılar, ölü kuşların midelerinde küçük plastikler buldu.” diyen Gündoğdu, Meksika’da 1972 tarihinde ise plastiğin denizdeki etkisiyle ilgili ilk çalışmanın yapıldığını söyledi.

Yaşananların ardından insanların algılarıyla oynandığını ve plastiğin zararlarının bir nebze de olsa örtbas edildiğini ifade eden Gündoğdu, plastiğin sağlıklı bir ürün gibi pazarlandığını anlattı.

Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, plastiğin çeşitli canlılara verdiği zararların yer aldığı raporların yayınlandığını, 2010 tarihinden sonra ise etkili çalışmaların ortaya çıktığını söyledi; “Plastiğin içerdiği kimyasalların hormon bozucu ve kanserojen olduğu belirlendi.” dedi.

“4 BİN 76 CANLI TÜRÜ PLASTİK KİRLİLİĞİNDEN ETKİLENDİ”

Yapılan çalışmalara göre denizlerdeki plastik kirliliğinden 4 bin 76 farklı canlı türünün etkilendiğini ifade eden Gündoğdu, raporlara göre en fazla balıkların etki altında kaldığının altını çizdi.

Plastik yemek zorunda kalan kuşlarda plastiğe bağlı yeni bir hastalık keşfedildiğine de işaret eden Gündoğdu, hastalığın adının ise ‘plasticosis’ olduğunu kaydetti.

“PLASTİĞE YAKALANMA ÇOĞUNLUKLA ÖLÜMLE SONUÇLANIYOR”

Gündoğdu, “Balıklar, ‘yakalanma’ ve ‘plastiği yeme’ olarak plastikten etkileniyor. ‘Yakalanma’ çoğunlukla ölümle sonuçlanıyor.” ifadesini kullandı.

Sigara izmaritinin de plastik olduğunu anımsatan Gündoğdu, “Sigarayı filtresiz içmek mümkün. Filtresiz sigara eskiden çok yaygındı. Biz, sigara filtresini gereksiz görüyoruz.” dedi.

“PET ŞİŞE, SİGARA İZMARİTİ...”

Gündoğdu, çevre temizlik kampanyalarında en fazla rastlanan plastik üretimli ürünleri ise şöyle sıraladı:

“Pet şişe, sigara izmariti, pet şişe kapağı, pipet ve diğer plastikler...”

“Plastikten nasıl kurtulabiliriz?” sorusunu da yanıtlayan Gündoğdu, gıda ürünleri için kullanılan ambalajların plastik dışında bir malzemeden yapılması halinde sorunun çözülebileceğini kaydetti; plastiğin alternatifnin ise ‘cam’ olduğunu açıkladı.

“DÜNYA ARTIK SINIRLI KAYNAKLARA SAHİP”

Camın, plastiğe göre biraz daha pahalı olduğunu; fakat plastik gibi tek kullanımlık olmadığını ifade eden Gündoğdu, plastiğin ise tekrar kullanılma şansı olmadığını, geri dönüşümün ise az olduğunu belirtti.

Tüketim kültürüne eleştirilerde bulunan Gündoğdu, “Dünya artık sınırlı kaynaklara sahip.” dedi.

Alınan önlemlerle ilgili konuşan Gündoğdu, Avrupa Birliği’nin (AB) tek kullanımlık ürünleri yasakladığını, ambalaj kullanımına ise sınırlama getirdiğini söyledi. Gündoğdu, Birleşmiş Milletler’in (BM) ise plastik anlaşması planladığını belirtti.

Plastik poşetin birçok ülkede yasaklandığına işaret eden Gündoğdu, haziran ayında Kuzey Kıbrıs'ta plastik poşetin yasaklanacağını, bunun Türkiye’ye göre ileri bir adım olduğunu söyledi.