İsrail'de bulunan 3 bin 800 yıllık kumaşın boyası, çok uzaktan gelmiş

İsrail'deki bir mağarada bulunan kırmızı kumaşların yaklaşık 3 bin 800 yaşında olduğu tespit edildi. Kullanılan boya zenginlik göstergesi olmasının yanı sıra dönemin ticaret ağı hakkında fikir veriyor.

Yahudiye Çölü'ndeki Kafatası Mağarası'nda 2016'da keşfedilen kumaş parçaları yeniden analiz edildi. 

İsrail Eski Eserler Kurumu'ndan araştırmacılar 2 santimetreden daha küçük kumaşların MÖ 1767 - MÖ 1954'te yapıldığını saptadı. Bu dönem, Orta Tunç Çağı'na denk düşüyor.

Mor ve kraliyet mavisinin yanı sıra kırmızı, eski zamanların en değerli ve pahalı boyalarından biri sayılıyor. Kermes cinsindeki böceklerden kırmızı boya elde etmenin çok zahmetli bir süreç gerektirmesinin bu durumda önemli bir payı var. 

Journal of Archaeological Science: Reports adlı hakemli dergide yakın zamanda yayımlanan çalışmada Kafatası Mağarası'ndaki kumaşların boyasının da bu böceklerden geldiği tespit edildi. 

Kabuklu bitler sınıfındaki kermes ayrıca İncil'de de "kızıl solucan" diye geçiyor. İsrail Eski Eserler Kurumu'na göre yeni bulgular, bu boyanın en eski kullanımını temsil ediyor.

Araştırmacılar kermes meşesinde yaşayan bu böceklerden kırmızı boya toplamak için çok sınırlı bir zaman aralığı olduğunu söylüyor. 

En çok boyanın, dişi böcekler yumurtalarını bıraktıktan sonraki bir aylık dönemde elde edileceğini ifade ediyorlar. Çalışmanın sorumlu yazarları Dr. Na'ama Sukenik sürecin zorluğunu şöyle açıklıyor:

Bir yanda kermeslerin toplanabileceği sürenin kısalığı, küçük boyutları (3-8 mm), kamuflaj renkleri nedeniyle bulunmalarının zor olması ve onlardan üretilebilen boya miktarının azlığı; diğer yanda da onlardan kumaşları boyamak için güzel bir kırmızı rengin (kızıl) üretilebilmesi var. Bu da böceklerin kullanımını epey prestijli hale getirmişti. 

Öte yandan bilim insanları bu böceklerin yaşadığı kermes meşesinin İsrail'de bulunmadığını söylüyor. 

Filistin meşesi adlı benzer bir ağaçta yaşayan başka bir kabuklu bit türü, kırmızı-turuncu rengini üretiyor. Fakat sözkonusu kumaşların kimyasal analizden geçirilmesi sonucu, boyanın Kermes vermilio türüne ait olduğu saptandı. 

Çalışmanın ortak yazarı bu böceğin kermes meşesinde yaşadığını söyleyerek ekliyor:

Bu ağaç türü Akdeniz'in orta ve doğu kesimlerinde, İspanya, Fransa ve başka bölgelerde yaygın ancak İsrail topraklarında bulunmaz.

Araştırmacılara göre boyanın kat ettiği mesafe, ticaret ağlarının yaklaşık 3 bin 800 yıl önce ne kadar geliştiğinin göstergesi. Dr. Sukenik "Bu nadir kumaş, o dönemde geniş uluslararası ticari ağların çoktan faaliyet gösterdiğinin bir kanıtı ve elit bir toplumun varlığına işaret ediyor" diye belirtiyor.