Başkalarından şikayet etmek, sosyal ortamda avantaj sağlıyor

Biriyle ilgili şikayet etmenin, arkadaş ortamında daha çok kabul görmeye yol açtığı bulundu.

Daha önceleri şikayet etme veya söylenmenin, rahatlama amacıyla yapıldığı düşünülüyordu. Sigmund Freud'un katarsis konseptine dayanan bu düşünceye göre mecazi bir patlama yaşamamak adına öfkeyi bastırmadan dışa vurmak gerekiyor. 

Şikayet etmenin bu işe yaramadığı uzun zamandır bilinse de altındaki temel neden çözülemiyordu. 

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsünden (UCLA) Dr. Jaimie Krems "Freudyen katarsis açıklamasının yanlış olduğunu 1950'lerden beri biliyoruz. İç dökmek iyi hissettirebilir ancak öfkeyi kesin bir biçimde azaltmaz, hatta bazen artırabilir" diyor. 

Psikoloji bölümünden Dr. Krems ve ekip arkadaşları bu hareketin köküne inmek için 1723 kişiyle birkaç deney yürüttü. 

Bulgularını hakemli dergi Evolution and Human Behavior'da yayımlayan araştırmacılar, söylenmenin veya iç dökmenin sosyal ortamlarda avantaj sağlayabildiğini kaydetti. 

Deneylerde internetten bağlanan katılımcılar, farklı durumlarda bir kişinin başka bir arkadaşından şikayet etmesini, dedikodusunu yapmasını veya onu kötülemesini dinledi. 

Ardından bunları dinleyen katılımcılara şikayet eden kişi ve bahsettiği arkadaşı hakkındaki hisleri soruldu. 

Çalışmada dinleyicilerin, içini döken kişileri, şikayetlerin hedefi olan kişiden daha fazla sevdiği ve desteklediği kaydedildi. Başka biri hedefteki kişiyi kötülese bile dinleyicilerin içini döken kişiyle ilgili hisleri değişmedi.

Ancak katılımcılar, kötüleme veya dedikodu durumunda hedef alınan kişinin tarafını tuttu. Şikayet eden kişinin, bahsettiği arkadaşıyla arasında bir rekabet olduğu senaryolarda da durum böyleydi. 

Deneylerden birinde dinleyicilere, ellerindeki piyango biletlerini şikayet eden veya hedef alınan kişilere vermeleri söylendi. Katılımcılar içini döken kişilere daha çok bilet verdi. 

Bulgular, agresif veya kötü niyetli olmadan birinden şikayet etmenin, sosyal ortamda daha kolay kabul görmeye yol açabileceğine işaret ediyor. 

Dr. Krems çalışmanın sonuçlarını şöyle değerlendiriyor:

İç dökmeye ilişkin, ittifak kurmakla ilgili yeni bir görüşü test ettik: Belirli parametreler altında iç dökmek, şikayeti dinleyen kişilerin bizi, hakkında konuştuğumuz kişilerden daha fazla desteklemesini sağlayabiliyor.

Tabii ki bu hareket her zaman bilinçli bir şekilde, karşı tarafın gözünü boyamak için yapılmıyor. 

Masum görünerek bu yolla ittifaklar kurmanın evrimsel bir geçmişi olabilir. Başkalarıyla işbirliği kurmak hayatta kalma şansını artırırken, arkadaşlıkların da ruh sağlığına iyi geldiği biliniyor.

Dr. Krems, "İnsanlar şu anda çok yalnız ve bu da biz araştırmacıların üstünde, arkadaşlığın nasıl işlediğiyle ilgili dürüst davranma açısından daha büyük bir baskı yaratıyor" diyerek ekliyor: 

Her ne kadar tek boynuzlu atlar ve gökkuşaklarının olduğu bir ortam istesek de bazen durum daha çok koalaya benziyor: sevimli ama hırçın.

Çalışma ilginç olmakla beraber gerçek hayattaki durumlara dayanmaması ciddi bir sınırlılık olarak görülüyor. Ayrıca çoğunlukla ABD'li katılımcıları içeriyor ve sonuçlar, başka kültürler için geçerli olmayabilir.