Ekonomi uzmanları Denktaş'ı eleştirdi: "Lafta kalır"

Kıbrıs Postası -Vatan MEHMET

Halkın belinin bükülmesine neden olan dövizin yükselişi ile ilgili Ekonominin patronu Serdar Denktaş'ın Mecliste dövize müdahale edeceğini ifade etmesi üzerine, Kıbrıs Postası'na konuşan 6 ekonomi uzmanı, Denktaş'ın söylediğini sadece lafta kalacağını, dövize müdahalenin KKTC'den mümkün olmadığını belirterek, Serdar Denktaş'ı gerçekçi bulmadı.

Ünal Akifler: "Denktaş neredeyse âfaki konuşuyor. Serdar Bey'in bahsettiği müdahale, kuyruğun köpeği sallaması teşebbüsüne benzer"

Vedat Yorucu: "Dövize müdahale edilemez.Böyle bir enstrüman yoktur. Merkez Bankamızınyetkisi yok, Türkiye Merkez Bankası'nın şubesi gibidir."

Mustafa Ertanın: "TL-Döviz ilişkisi bağlamında herhangi bir KKTC yetkilisi ne yapabilir ki! Tabi eğer TC Merkez Bankası'nın yetkilerini almadıysa…"

Veclal Gülay: "Dünya piyasalarına bağlandığımız kanal yine Türkiye finans piyasaları aracılığı ile gerçekleşmekte. KKTC'nin tek başına dövize müdahale etmesi mümkün değil"

Okan Veli Şafaklı: "Parayı piyasaya Türkiye salıyor. Ayrıca kur da sabitlenemez. Sabitlerse devletin kendi maliyetleri yükselir. Serdar Bey'in müdahale enstrümanı yok

Salih Coşar: "70'lerde Sabit Kur uygulaması yaptık, paralar Türkiye'ye kaçtı. Ankara'dan farklı hiçbir şey yapamayız. Sadece beyanat vererek olmaz. Söylendiği kadar kolay değil."

Döviz kuru ve ardı ardına rekor yükseliş vatandaşı tedirgin ederken dün Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Serdar Denktaş'ın "liberal ekonominin dışına çıkmaya zorlasa da tedbir alacağız" şeklindeki ifadeleri ekonomik çevrelerde yankı buldu.

Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Denktaş'ın dün mecliste yaptığı konuşmada yükselen döviz kuruna yönelik 'önlem alma çalışmaları' içinde olduklarını belirterek "Döviz artışıyla ilgili tedbirler, bizi liberal anlayışın dışına çıkmaya zorlarsa da bunu yapmaktan çekinmeyeceğiz" şeklindeki ifadelerini değerlendiren ekonomistler, Denktaş'ın sözlerini gerçekçi bulmadı.

Ekonomist Okan Veli Şafaklı, Ünal Akifler, Akademisyen Vedat Yorucu, Genç Bankacılar Derneği (GEBAD) Başkanı Veclal Gülay, Eski Maliye Bakanlarından Salih Coşar Kıbrıs Postası'na konuştu.

Ünal Akifler: "Denktaş neredeyse âfaki konuşuyor"

"Denktaş neredeyse âfaki konuşuyor. Merkez Bankası'nın piyasaya yüksek miktarda döviz sürmesi mümkün olmadığı gibi bu yol, kuyruğun köpeği sallaması teşebbüsüne benzer. Serbest piyasadan vazgeçerek kuru sabitleme ise Türkiye örneğinde hatırlanacağı gibi devalüasyon demektir. 'bir kuruşa muhtaç olduk' sözü Türkiye'de iştebu sabit kur nedeniyle ortaya çıkmıştır, unutmayalım…"

Salih Coşar: "Ankara'dan farklı hiçbir şey yapamayız. Dövize dokunamayız"

"Biz anavatan Türkiye'nin parasını kullanıyoruz… Türk Lirası kullanıyoruz. Bir zamanlar 1970'lerde 'Sabit Kur-Sabit Faiz' uygulaması yaptık, paralar tezgâh altından Türkiye'ye gitti… 82'de bu uygulamadan vazgeçildi… Bu durum, tabiatıyla olumlu-olumsuz olarak Türkiye'yi etkilediği gibi bizi de etkileyecek.

Yani ithalat, pahalı olacak. Zaten Türkiye'den alıyoruz. Ankara'dan farklı hiçbir şey yapamayız. Belki fonlarda faizlerde oynama o kadar.. Dövize dokunamayız. Liberal düzende bir şey yapılamaz. 90'larda bunları yaşadık battık mı? Siyasiler böyle beyanatlar veriyorlar ama kolay değil, basit hiç değil"

Vedat Yorucu: "Bu kabiliyette enstrüman ve kabiliyetimiz yoktur"

"Dövize müdahale edilemez çünkü bu kabiliyette enstrüman ve kabiliyetimiz yoktur. Yetkisi de yoktur. Ayrıca Merkez Bankamız emisyona para basan bir banka da değildir. Türkiye Merkez Bankası'nın bir şubesi gibidir. Mutlak ve kesin olarak ifade ediyorum ki,para politika enstrümanlarını kullanma kabiliyetinden yoksunuz. Kaldı ki Türkiye Merkez Bankası dahi dövizde arz-talep esasına dayalı Dalgalı Kur içinde sınırlı müdahale edebilir…"

Veclal Gülay: "Bağımsız yetki kullanamaz, müdahale söz konusu olamaz"

Kuzey Kıbrıs Genç Bankacılar Derneği (GEBAD) Başkanı Veclal Gülay ise şöyle konuştu; "TL'nin Türkiye Cumhuriyeti'ne ait olması nedeni ile TC Merkez Bankası'na bağımlı olarak TL'nin değeri belirlenmektedir. KKTC'nin tek başına dövize müdahale etmesi mümkün değildir, KKTCMerkez Bankası'nın bu konuda bağımsız olarak herhangi bir yetki uygulayabileceğini düşünmüyorum. Kaldı ki dünya piyasalarına bağlandığımız kanal yine Türkiye finans piyasaları aracılığı ile gerçekleşmektedir. Arbitraj nedeni ile yaratılacak döviz kurlarındaki farklılık ise kısa bir süre içerisinde yine global piyasa ortalamalarına gelecektir."

Mustafa Ertanın: "TC Merkez Bankası yetkileri alınmadıysa ne yapılabilir ki?"

Ekonomist Dr. Mustafa Ertanın ise şöyle dedi; "TL-Döviz ilişkisi bağlamında herhangi bir KKCT yetkilisi ne yapabilir ki… Tabi eğer Türkiye Merkez Bankası'nın yetkilerini almadıysa… Tabi bu işin biraz da esprisi… Sayın Denktaş'ın ne demek istediğini ortaya koyması gereklidir… Yaniliberal ekonominin sınırlarını zorlayacak kaynağı var mıdır? Bunun şekli nedir? Acaba Sayın Denktaş, kontrolsüz faiz de olduğu gibi yüksek dövizden fahiş kâr elde eden bazı sektörlere mi sesleniyor, onları mı uyarıyor… Ekonomi Bakanı Serdar Denktaş'ın açıklaması yeterli değil…"

Okan Veli Şafaklı: "Kuru sabitlerse devlet kendi maliyetlerini yükseltir"

Ekonomist Okan Veli Şafaklı ise devletin dövize müdahale edecek bir enstrümanı olmadığını, parayı piyasaya Türkiye'nin saldığını, öte yandan devletin kendi maliyetlerini yükselteceğinden kuru da sabitleyemeyeceğini söyledi.

Hüseyin İlker Ercen: "Müdahale mümkün değil"

Bu durumdaki bir ekonominin dövize müdahalesinin mümkün olmadığını ifade eden Hüseyin İlker Ercen "Dövizin TL karşısında değer kazanması kurun tek yönlü hareketine bağlı değildir. Şu anda döviz değer kazanırken aynı zamanda TL değer kaybetmektedir. Bu durumda dövize TC Merkez Bankası müdahale edebilir, fakat şu an içinde bulunduğumuz senaryoda TC Merkez Bankası'nın müdahalesi bile çare olmuyor" dedi.

"O bir muamma"

Ercen şunları söyledi: "TC Merkez Bankası başkanı Erdem Başçı'nın Dolar 2013 yılını 1.92'den kapatacak açıklamasının ardından Dolar'ın 2013 yılını 2.13 seviyesinde kapattığını hatırlatırım. Dövizi sabitlemek kesinlikle fayda getirir yalnız bildiğiniz gibi vatandaşımızın borcu, kirası, taksitleri döviz üzerinden, fakat gelirleri TL. 2014 yılında asgari maaşa yapılan komik artış ise değil döviz artışını, yükselen akaryakıt fiyatlarını bile karşılamıyor. Dövizin 2014 yılının ilk çeyreğinde değer kaybetme olasılığı şu an içinde bulunduğumuz senaryoda söz konusu değildir. Bu nedenle dövizdeki sabitleme halkımıza derin bir 'ooh' çektirecek ve ekonomik planlamalarını daha rahat yapmalarında yardımcı olacaktır tabii devlet eli nereye kadar uzanabilecek o bir muamma."

"Esnafımızın da yüzünü güldürecektir"

"Öte yandan Sn Serdar Denktaş'ın turizm hakkındaki öngörüsüne yüzde 100 katılmaktayım. TL nin döviz karşısında değer kaybetmesi Türkiye haricinden gelecek turistlere ülkemizi cazip kılacak bu nedenle yabancı ülkelerdeki çalışmalarımız daha da önem kazanmıştır. Turist akını ise sadece otelcilerimizi değil, esnafımızın da yüzünü güldürecektir."

Üniversitelerin döviz kurlarını sabitlemesi

"Üniversitelerin döviz kurlarını sabitlemesi ise çok yerinde bir karar olmuş. Gerek yurt dışından gelen, gerekse yerli öğrencilerin tümünün maddi durumu iyi değil çünkü dünyadaki ekonomik kriz herkesi etkiliyor bu durumda okul harclarında yapılacak iyileştirme buraya yapılacak öğrenci akışının devamını sağlayacak. Artan döviz kurları ise şu an eğitim alan öğrencileri okuldan ayrılmaya zorlayacağından bunu önlemiş olacağımızdan yeni başlayacak olanları ise korkutmayıp yeni arayışa itmemiş oluruz."

Denktaş: "Liberal anlayış dışına da çıkıp önlem alacağız"

Öte yandan Başbakan Yardımcısı, Ekonomi, Turizm, Kültür ve Spor Bakanı Serdar Denktaş, dün mecliste yaptığı konuşmada döviz artışı yanında Türkiye'de faiz artışının da gündeme geleceğinin çok açık olduğunu görerek geçen hafta Merkez Bankası'yla bir çalışma başlattıklarını açıkladı.

Denktaş, Maliye Bakanlığı'nın da gerekli çalışmaları yaptığını, TC'de faiz artışına karşı ne yapılacağının önümüzdeki günlerde netleştireceklerini söyledi.

Denktaş, döviz artışının turizmde bir avantaj sağlayacağını belirterek, "Oturduk, kaderimize boyun eğdik bekliyoruz noktasında değiliz. Kendi iç çalışmalarımız devam ediyor. Özellikle döviz artışıyla ilgili önlemler bizi liberal anlayışın dışına çıkmaya zorlarsa da bunu yapmaktan çekinmeyeceğiz" dedi.

"Bazı üniversiteler sabitledi"

Dövizin yılsonuna kadar artacağının görüldüğünü ifade eden Denktaş, kendi çaplarında, kendi imkânlarıyla neler yapılabileceği üzerinde çalışmaların sürdüğünü, henüz net olarak ne yapılacağını söyleme noktasına gelmediklerini belirtti.

Halkın nefes alabilmesi için liberal anlayış dışına çıkabileceklerini yineleyen Denktaş, üniversitelerin döviz artışından olumsuz etkilenebileceğini düşünerek görüşmeler başlattıklarını; bazı üniversitelerin döviz kurlarını sabitleme kararı alıp duyurduklarını hatırlattı.

Tatar uyardı

Eski Maliye Bakanı, UBP Milletvekili ErsinTatar ise, Denktaş'ın "liberal ekonomiye müdahale" sözüne atıfta bulunarak, bunun çok büyük zararları da olabileceğini, çok dikkat etmek gerektiğini, zararlarını Meclis'te dile getirmek istemediğini, ancak sorarlarsa söyleyebileceğini belirtti.