Ekmek savaşı büyüdü, olan vatandaşa oldu!

Kıbrıs Postası - Meryem Ekinci

Arsın Un Sanayi, Başpınar Un Sanayi ve Yavuzlar Un Sanayi, ülkede faaliyet gösteren ve aralarında Fırıncılar Birliği Başkanı Ömer Çıralı'nın sahibi olduğu Çıralı Fırını ile Ekor Fırını'nı, fazladan kazanç elde etmek amacıyla ekmeğe zam yapılmasını sağlamakla suçladığı ilanı, un üreticileri ile fırıncıları karşı karşıya getirdi. Kıbrıs Postası'na konuşan Un üreticileri sözcüsü, Başpınar Un Sanayi Direktörü Dağhan Akarı ile Fırıncılar Birliği Başkanı, Çıralı Fırını Direktörü Ömer Çıralı arasındaki karşılıklı suçlamalar, Türkiye'den un ithali ve ekmeğe bir yıl içinde yapılan yüzde 47 oranında zammın etrafında dönüyor.Un üreticilerinin sözcüsü Başpınar Un Sanayi Direktörü Dağhan Akarı, Fırıncılar Birliği'nin ülkeye Türkiye'den ithal un getirilmesi için UBP Hükümeti döneminde yaptığı baskının kökeninde ithal un tüketiminin yatttığını ve ithal edilen unun yüzde 70'ine yakınının Fırıncılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Çıralı'nın sahibi olduğu Çıralı Fırını ile Mağusa'da faaliyet gösteren Ekor Fırını tarafından kullanıldığını belirterek, rant iddiasında bulundu.

"UBP hükümeti tavrını ekmekten yana koydu"

Dağhan Akarı, 2012 yılında Fırıncılar Birliği'nin dönemin hükümetinden talebiyle, ekmek ve ekmek ürünlerine zam yapılmaması amacıyla Türkiye'den un ithaline başlandığını, ancak bunun ekmek ve ekmek ürünlerine yapılan zammın önüne geçemediğini kaydetti. Bu konuda geçmiş UBP Hükümeti'ni eleştiren Akarı, "Un maliyetinin fırıncının sattığı ekmekteki payı ve etkisinin çok düşük olduğunu ve maliyet sorunlarına çözüm olmayacağını aktardık. Dinletememizin sebebi de ekmeğin daha ön planda oluşu un sektörünün ise daha geride oluşudur. UBP Hükümeti tavrını fırıncıları susturmak için ekmekten yana koydu" dedi.

CTP-BG/DP-UG Hükümeti'yle ve Toprak Ürünleri Kurumu (TÜK) Yöneticilerine de un ithalinin ekmeğe zam yapılmasının önüne geçemeyeceği yönünde görüş bildirdiklerini aktaran Akarı, ekmeğe son 1 yıl içerisinde iki kez zam yapıldığını anımsattı.

"Bu iki fırının ekstra kar yapma amacıdır"

TÜK'ün raporlarında Türkiye'den ithal edilen unun yüzde 36'sının Ekor Fırını, yüzde 30'unun Çıralı Fırını ve yüzde 10'unun da Azbon Fırını tarafından satın aldığının kaydedildiğini ifade ederek, "Bu ucuz un tüm ada için getiriliyorsa niye 3 kişi bunu tüketiyor. Niye? Çıralı ve Ekor, bunlar da Fırıncılar Birliği'ni yöneten, başını çeken ve unculara karşı çıkan 2 fırınır. Biz de diyoruz ki sebebi budur. Un ithalinin gerekliliği konusu kalite değildir, bu iki fırının ekstra kar yapma amacıdır" dedi.Akarı, Rekabet Kurulu'nu da ekmeğe yapılan son zam karşısında harekete geçmeye çağırdı.

Çıralı: "Bunların bütün derdi 5 büyük fırından 4'üne un veremiyorlar"

Fırıncılar Birliği Başkanı, Çıralı Fırını Sahibi Ömer Çıralı ise ithal unun TÜK tarafından satıldığını ve isteyen fırıncının bu unu satın alabileceğini ifade ederek, un üreticilerinin bazı küçük fırınları "tehdit" ettiklerini savundu.

Çıralı şöyle konuştu:

"İsteyen alır ama bu değirmenler bazı fırınları tehdit ederler. Herkesi krediyle bağladılar. Yoksa isteyen istediğine gider alır. TÜK herhangi bir ayrıcalık yapmıyor. Buradaki fırıncı TÜK'den almıyorsa, bunun altın da birşey var. Tehdit de olabilir başka bir şey de olabilir. Eğer almıyorsa bizim bir kabahatımız yok. Bu ithalat, 2 yıldır geçmiş hükümet döneminden itibaren yapılıyor.. Bakan Sennaroğlu aldığı kararla değirmencilere buğdaydan alınan ton başına 20TL fonu kaldırdı. Dolayısıyla unun ucuzlaması lazım. Hedef seçildik. Bizim borcumuz olmadığı için konuşabiliyoruz. Borcu olan konuşamadığı için.... Yoksa isteyen fırın alıyor. Bunların bütün derdi 5 büyük fırın vardır. Diğer 4'üne un veremiyorlar."

"TÜK artırdı"

Çıralı, TÜK tarafından Türkiye'den çuval başına 52 TL'ye un ithal edildiğini ve fırıncılara önceleri 53 TL'den satıldığını ancak Ukrayna ve Rusya'dan buğday ithal eden un üreticilerinin dolar kurundaki artış nedeniyle unun çuvalı 68 TL'den satmaya başlamasıyla, Türkiye'den ithal edilen unun fırıncıya satışının da 65 TL'den gerçekleştirildiğini kaydetti.

"Devlet un ithalatını serbest bıraksın"

Çıralı, devletin un ithalatını serbest bırakması ve fırıncıların un ithal edebilmesi durumunda ekmek ücretlerinin düşeceğini de ifade ederek, "Eğer un ithalatını serbest bırakırlarsa da fırıncı getirir 52 liraya, bu ekmek fiyatı düşer. Ben diyorum un ithalatını serbest bıraksınlar, yarın ekmek fiyatı aşağıya iner" dedi.

Bir yılda yüzde 47 zam

Kıbrıs Türk Fırıncılar Birliği'nin aldığı karar sonucunda 16 Mayıs 2013'te somun ekmeğin fiyatı 85 Kuruş'tan 1 TL'ye yükseltilmiş, buna gerekçe olarak da fırıncıların yaşadığı çıkmazı aşmak ve sektörün devamlılığını sağlamak gösterilmişti.4 Şubat 2014'te ise Kıbrıs Türk Fırıncılar Birliği Başkanı Ömer Çıralı, ekmek fiyatlarına zam yapılmaması için, Türkiye'den un ithal edilmesini talep ettiklerini belirtmişti. Ardından da, 11 Şubat'ta somun ekmeğin fiyatı 1.25 liraya yükseltilmiş, unlu mamüllerin fiyatlarında da yüzde 20-30 arasında değişen bir zam yapılmıştı.Çıralı, Türkiye'den un ithal edilmesi için hükümete yapılan talepleri anımsatarak, hükümetin ithal un konusunu yaşama geçirmemesi nedeniyle zam yapmak zorunda kaldıklarını açıklamıştı.

Rekabet kurulu'ndan soruşturma

Rekabet Kurulu ise 16 Mayıs 2013'te yürürlüğe giren ilk zammın ardından 17 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, 8 Mayıs 2013'te ekmek fiyatının serbest bırakılmasının ardından ilgili meslek birliğinin satış fiyatı açıklamasının ve tüm üreticileri bu rakama uymaya çağırmasının Rekabet Yasası kapsamında suç oluşturduğunu ve cezai yaptırıma tabi olduğunu açıklamıştı.

Kurul, tüm teşebbüs ve teşebbüs birliklerini benzer uygulamalardan kaçınarak Rekabet Yasası kurallarına uyumlu davranmaya davet ederek, benzer uygulamaların devamı durumunda cezai yaptırımlara başvurulacağını duyurmuştu.Son olarak 11 Şubat'ta Fırıncılar Birliği kararıyla ekmeğe yapılan zammın ardından Rekabet Kurulu'nun tavrı merak konusu.