Kuzey Kıbrıs’ta elektrikli araçların yükselişi: Altyapı hazır mı?

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) elektrikli araçlara olan ilgi her geçen gün artarken, bu durum ülkedeki elektrik tüketimine doğrudan etki ediyor. Bireysel kullanıcılar, evlerine ve işyerlerine özel şarj istasyonları kurarak araçlarını şarj ederken, bazı özel şirketler de halka açık istasyonlar kuruyor. Her ne kadar şu an için birçok noktada ücretsiz hizmet veriliyor olsa da, bu durum KKTC’nin mevcut elektrik altyapısını zorlayan bir gelişme olarak öne çıkıyor.

ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VE ARTAN ENERJİ TALEBİ

Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla birlikte, özellikle akşam saatlerinde şebekeye binen yükün ciddi seviyelere ulaştığı belirtiliyor. 

Şu an için KKTC’de kaç adet elektrikli aracın trafikte olduğu konusunda net bir veri bulunmasa da, bayilerden alınan bilgilere göre satışların son iki yıl içinde katlanarak arttığı ifade ediliyor.

Bu büyümenin, ülkenin tek elektrik sağlayıcısı olan Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (Kıb-Tek) tarafından ne ölçüde dikkate alındığı ise merak konusu. 

Kurum yetkilileri, elektrikli araç kullanımının artmasıyla birlikte talep yönetimi konusunda planlamaların revize edilmesi gerektiğini vurguluyor. Ancak, KKTC’ye elektrikli araç ithalatına karar verilirken Kıb-Tek ile koordineli bir çalışma yapılıp yapılmadığı konusu ise net değil.

ŞEBEKE BU YÜKÜ KALDIRABİLİR Mİ?

Mevcut elektrik altyapısının artan taleple nasıl başa çıkacağı konusunda endişeler var. Yaz aylarında klima kullanımıyla zaten yoğun bir yük altında çalışan şebekenin, elektrikli araç şarj istasyonlarının yaygınlaşmasıyla daha büyük bir baskı altına gireceği tahmin ediliyor. 

Uzmanlar, şebekenin bu yükü kaldırabilmesi için akıllı şarj sistemleri ve zamanlamalı yük yönetimi gibi çözümlerin devreye alınması gerektiğini savunuyor.

Özellikle bazı ülkelerde uygulanan gece tarifesi teşvikleri gibi yöntemlerin KKTC’de de düşünülmesi gerektiği belirtiliyor. 

Buna göre, kullanıcılar belirli saatlerde daha düşük ücretle araçlarını şarj edebilir ve böylece şebekenin üzerindeki baskı dengelenebilir.

KIB-TEK NE DİYOR?

Kıb-Tek yetkililerine göre, elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla birlikte uzun vadeli enerji planlamasının yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. 

Kurum yetkilileri, talep yönetimi konusunda yenilikçi çözümler geliştirilmesi gerektiğini belirtirken, henüz elektrikli araçlarla ilgili özel bir altyapı çalışmasının başlatılmadığını da kabul ediyor.

Kıb-Tek’in hali hazırda üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik planları bulunuyor, ancak bu planların elektrikli araç kullanımındaki artış göz önünde bulundurularak mı yapıldığı belirsiz. 

Şu ana kadar elektrikli araç ithalatı konusunda kurumun doğrudan bir müdahalesi olmadığı, bu kararların daha çok ekonomi ve ulaştırma politikaları çerçevesinde alındığı ifade ediliyor.

ÖZEL ŞARJ İSTASYONLARI DENETLENİYOR MU?

Özel sektör tarafından kurulan şarj istasyonları konusunda da çeşitli soru işaretleri mevcut. Şu an için birçok istasyon ücretsiz hizmet veriyor olsa da, ilerleyen süreçte bu hizmetlerin ücretli hale gelmesi ve şebeke yönetiminin nasıl sağlanacağı belirsizliğini koruyor.

Ayrıca, özel şirketlerin şarj istasyonlarını hangi standartlara göre kurduğu, bu noktaların enerji tüketimi açısından nasıl denetlendiği de merak edilen konular arasında. Elektrik güvenliği ve enerji yönetimi açısından şarj istasyonlarının belirli kriterlere uyması gerektiği vurgulanıyor.

NE YAPILMALI?

Elektrikli araçların yaygınlaşması kaçınılmaz bir süreç olarak görülüyor. Ancak bu dönüşümün sağlıklı şekilde yönetilebilmesi için:
1. Elektrik altyapısının güçlendirilmesi: Kıb-Tek’in enerji üretim kapasitesini artıracak yeni yatırımlara yönelmesi gerekiyor.

2. Akıllı şebeke sistemlerinin devreye alınması: Şarj işlemlerinin gün içinde dengeli dağıtılması için şebeke yönetim sistemlerinin güncellenmesi şart.

3. Teşvik mekanizmalarının oluşturulması: Gece tarifesi gibi uygulamalarla kullanıcıların tüketim alışkanlıklarının yönlendirilmesi sağlanabilir.

4. Özel şarj istasyonlarının denetlenmesi: Özel sektör tarafından kurulan istasyonların enerji güvenliği ve yönetimi açısından belli kriterlere tabi olması gerekiyor.

5. Uzun vadeli enerji politikalarının oluşturulması: Elektrikli araçların yaygınlaşmasını göz önünde bulunduran sürdürülebilir enerji politikaları belirlenmeli.

Kuzey Kıbrıs’ta elektrikli araçların yükselişi hız kesmeden devam ederken, altyapı ve enerji yönetimi konularının da paralel şekilde ele alınması gerektiği ortada. Yetkililerin bu konuda nasıl bir yol haritası izleyeceği, ilerleyen dönemde daha net ortaya çıkacak.