7+5 yıl görev yapabilir

Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu'nun iptali istemiyle açılan davada aylardır beklenen kritik kararını açıkladı ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e 7+5 yıl cumhurbaşkanlığı yapma yolunu açtı. Mahkeme, Gül'ün görev süresinin, eski anayasaya göre seçildiği için kanunda belirtildiği gibi 7 yıl olduğuna hükmetti. Buna karşılık, mahkemenin dünkü oturumuna katılan tüm üyeler, Gül'ün ve eski anayasaya göre seçilmiş cumhurbaşkanlarının 2014'te yapılacak seçimde ikinci kez aday olamayacakları yönündeki kanun hükmünü anayasaya aykırı buldu. Bu düzenlemenin oybirliğiyle iptal edilmesiyle, Gül için görev süresi bittikten sonra 5 yıllığına ikinci kez cumhurbaşkanı seçilebilmesinin yolu açıldı. Gül, aday olur ve seçilirse, 1980 anayasasının yürürlüğe girdiği günden bu yana, 12 yılla, en uzun süreyle cumhurbaşkanlığı yapmış isim haline gelecek. Yeni anayasaya göre, Gül'den sonraki cumhurbaşkanları ise en fazla iki kez, 5+5 yıllığına seçilebilecek.

Mahkeme nokta koydu

2007'de yapılan cumhurbaşkanının halk tarafından 5+5 yıllığına en fazla iki kez seçilebileceğine yönelik anayasa değişikliğinin yürürlüğe girdiği günden bu yana tartışma konusu olan, "Abdullah Gül'ün görev süresinin kaç yıl olacağı ve yeniden aday olup olamayacağı" tartışmalarına Anayasa Mahkemesi nokta koydu.

Hükümet, eleştirilere rağmen, anayasa değişikliğine, Gül'ün görev süresi ve adaylığı konusunda geçici bir madde koymamış, belirsizlik eleştirilere yol açmıştı. Hükümet, belirsizliği, cumhurbaşkanlarının halk tarafından nasıl seçileceğini düzenleyen Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu'na eklenen düzenlemeyle gidermişti. Hükümet, Gül'ün, cumhurbaşkanlarının 7 yıl görev yapabileceğine ilişkin eski anayasaya göre seçildiğinden, görevini 2014'e kadar 7 yıl sürdürmesi gerektiğini düzenlemişti. Ancak kanuna, eski anayasaya göre 7 yıl görev yapan cumhurbaşkanının yine eski anayasadaki "ikinci kez seçilememe kuralı" uyarınca, 2014'te yapılacak ve halkın cumhurbaşkanını seçeceği ilk seçimde aday olamayacağı hükmü de konuldu. Bu hüküm, Gül ve hayattaki eski cumhurbaşkanları Kenan Evren, Süleyman Demirel ile Ahmet Necdet Sezer'in de 2014'teki olası adaylıklarının önünü kapattı.

CHP başvurdu

Anayasa değişikliği nedeniyle Gül'ün görev süresinin değiştiğini ve yeni anayasaya göre görev yapması gerektiğini belirten CHP, görev süresinin 5 yıl olması, 2012'de yapılması gerekli seçimde de Gül'ün yeniden aday olabilmesi gerektiği görüşü doğrultusunda Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi, CHP'nin başvurusunu dün karara bağladı. Gündem toplantısında, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu'nun iptal isteminin de aralarında bulunduğu 7 dosyayı görüşen heyet, 09.30'da başlayan toplantısını saat 14.30'da bitirdi. Yüksek Mahkeme, Kanun'un kanunun geçici 1. maddenin ikinci fıkrasındaki, "31 Mayıs 2007 tarihli ve 5678 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce seçilen Cumhurbaşkanları, iki defa seçilememeleri kuralı dahil, anayasanın değişiklik öncesi hükümlerine tabidir" ibaresini iptal etti. Gül'e, ikinci kez aday olabilme yolunu açan bu karar 17 üyenin oybirliğiyle verildi. Üyelerin, yeni anayasayla tanınan ikinci kez seçilme hakkının kanunla ortadan kaldırılamayacağı görüşü doğrultusunda bu kararı verdikleri öğrenildi.

4 itirazla kabul edildi

Heyet, "Onbirinci Cumhurbaşkanının görev süresi yedi yıldır" hükmünün de aralarında bulunduğu diğer düzenlemelerin iptal istemlerini ise reddetti. Gül'ün görev süresinin 7 yıl olacağına ilişkin hükmün iptal isteminin reddi kararına, mahkemeye eski Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından seçilen üyeler Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten, Osman Paksüt ve Zehra Ayla Perktaş karşı oy kullandı. Karşı oy kullanan üyelerin, yeni anayasa kuralının görevdeki cumhurbaşkanını için de geçerli olduğu görüşünü savundukları öğrenildi. Aralarında Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın da bulunduğu üyeler ise Gül'ün görev süresinin seçildiği dönemde yürürlükte olan anayasaya göre 7 yıl olduğunu belirtti.

Tablo netleşti

Yüksek Mahkeme, böylece, Gül'ün, 28 Ağustos 2014'e kadar cumhurbaşkanlığı görevini sürdürebileceğine, bu tarihten sonra yapılacak, ilk kez halkın cumhurbaşkanını belirleyeceği seçimde de 5 yıl daha bu görevi yapmak için aday olabileceğine karar vermiş oldu. Kesin nitelik taşıyan karara göre, Gül, yeniden aday olur ve seçilirse, görev süresini tamamlaması halinde 12 Eylül 1980 anayasasının yürürlüğe girdiği günden bu yana en uzun süreyle cumhurbaşkanlığı yapmış isim olacak. Gül'den sonraki isimler ise anayasa uyarınca en fazla iki kez, 5'er yıllığına bu göreve seçilebilecek. İptal kararı, Sezer, Evren ve Demirel'in de 2014'te yeniden aday olabilmelerinin önünü açtı.

3 dönem iddiası

Kararın ardından, kulislerde, 7 yıllığına bu göreve seçilen isimlerin, yeni anayasa uyarınca iki kez 5'er yıllığına aday olabilecekleri, toplamda 3 dönem cumhurbaşkanlığı yapabilecekleri iddiaları da konuşuldu. Ancak iptal edilen düzenleme, sadece ikinci kez adaylıkla ilgili olduğundan, iptal kararı bu yönde bir sonuç doğurmuyor. Yeni anayasa uyarınca, bir kişi en fazla iki dönem cumhurbaşkanlığı yapabileceğinden, eski cumhurbaşkanları da ancak bir kez daha bu görevi yürütebilecek.

Başka iptal çıkmadı

Anayasa Mahkemesi, kanunun diğer bazı kritik maddelerinin iptali istemlerini ise reddetti. İptal istemi reddedilen düzenlemeler arasında, adayların mal bildirimlerinin seçim sonucu kesinleştikten sonra Resmi Gazete'de yayımlanması, adaylara yapılacak bağış ve yardımların vergiden muaf tutulması, bağış ve yardımların seçim harcaması dışında kullanılamaması gibi maddeler bulunuyor.