Afganistan’da iktidara yürüyen Taliban’ın liderleri kimler?

Taliban’ın birkaç gün içinde Afganistan’ın büyük bir bölümünü kontrol altına almasının ardından, 1996-2001 yılları arasında olduğu gibi iktidara dönme yolunda görünen hareketinin liderleri merak konusu oldu.

Taliban’ın ana liderleri hakkında bilenenler şunlar;

MOLLA HEYBETULLAH AHUNDZADE

ABD’nin 2016’da Pakistan’da düzenlediği drone saldırısında Taliban lideri Molla Ahtar Muhammed Mansur’un öldürülmesinin ardından hareketin yeni lideri olarak atandı.

Daha önce savaşmaktan ziyade dini meselelere odaklanan Ahundzade hakkında çok az şey biliniyordu.

Bu din alimi, hareket içinde büyük bir etkiye sahipti, ancak analistler askeri komutandan daha çok manevi bir figür olarak hizmet etmek üzere seçildiğine inanıyor.

Afganistan'ın güneyindeki Peştun bölgesinin kalbi ve Taliban’ın çıkış olan Kandahar’daki bir din aliminin oğlu olan Ahundzade, El Kaide lideri Eymen Zevahiri’ye biat etti.

Ahundzade, Molla Mansur’un ölümünün ardından şiddetli bir iktidar mücadelesiyle parçalanan Taliban’ı birleştirmek gibi hassas bir görevi üstlendi.

Kurucusu Molla Muhammed Ömer’in ölümünü iki yıl gizleyen harekette birliği sağlamayı başardı ve muhafazakarlığa yöneldi.

Liderin profili, büyük ölçüde dini bayramlarda mesaj yayınlamasıyla sınırlı kaldı.

MOLLA ABDULGANİ BİRADER

Birader, Taliban hareketinin doğduğu yer olan Kandahar’da büyüdü.

2013 yılında vefat eden Molla Ömer ile birlikte Taliban hareketinin kurucularından biriydi.

Birçok Afgan gibi, 1979’daki Sovyet işgali ile hayatı değişti ve bu dönemde Molla Ömer’in yanında savaştığına inanılıyor.

2001’de ABD’nin müdahalesi ve Taliban rejiminin devrilmesinden sonra, Birader’in Kabil yönetimini tanıyan bir anlaşmaya varmaya istekli küçük bir grubun parçası olduğu söylendi. Fakat bu girişim başarısız oldu.

2010 yılında Pakistan’da tutuklanan Birader, 2018’de serbest bırakılıp Katar’a taşınana kadar ABD’nin baskısıyla gözaltında tutuldu.

Çeşitli Taliban grupları tarafından saygı gören Birader, Katar’ın başkenti Doha’daki siyasi ofisin başına getirildi.

Orada ABD’lilerle, yabancı kuvvetlerin Afganistan’dan çekilmesine yol açan müzakerelere ve ardından Afgan hükümetiyle -hiçbir sonuç vermeyen- barış görüşmelerine öncülük etti.

SİRACEDDİN HAKKANİ

Sovyet karşıtı ünlü Afgan liderlerden biri olan Celaleddin Hakkani’nin oğlu olan Siraceddin, hem Taliban hareketinin lider yardımcısı, hem de güçlü Hakkani ağına liderlik ediyor.

ABD, Celaleddin Hakkani tarafından kurulan Hakkani ağını, son 20 yılda Afganistan’da Afgan ve ABD liderliğindeki NATO güçleriyle savaşan en tehlikeli terörist gruplardan biri olarak sınıflandırdı.

Grup, intihar bombacıları kullanmasıyla ün salmış durumda ve yıllar içinde Kabil’deki en şiddetli saldırılardan bazılarını düzenlediğine inanılıyor.

Ağ ayrıca, üst düzey Afgan yetkililere suikast düzenlemek ve 2014 yılında Guantanamo’daki  beş Afgan tutuklu karşılığında serbest bırakılan ABD askeri Bowe Bergdahl da dahil olmak üzere kaçırılan Batılı vatandaşları fidye için rehin tutmakla suçlanıyor.

MOLLA YAKUP

Hareketin kurucusu Molla Ömer’in oğlu Molla Yakup, Afgan hükümetine karşı yürütülen savaşta stratejik kararlar veren, grupta büyük etkiye sahip Askeri Komite’ye başkanlık ediyor.

Militanlar tarafından Taliban lideri olarak babasına saygı duyulması, onu genişleyen harekette birleştirici bir figür yapıyor.

Bununla birlikte, Molla Yakup’un hareket içindeki rolü spekülasyon konusu olmaya devam ediyor.

Bazı analistler, 2020’de Askeri Komite Başkanı olarak atanmasının yalnızca sembolik bir adım olduğuna inanıyor.