Kendini yenileyen bir canlının geni, sineklerin ömrünü uzattı

Denizanası ve yassısolucan gibi organizmalar, bütün vücutlarını yenileyebiliyor. Bunu nasıl yaptıkları tam olarak bilinmese de belirli genlerin önemli bir rol oynadığı düşünülüyor. 

Aynı genler bu canlılardaki kök hücrelerin de uzun süre çalışmasını sağlıyor olabilir. Bölünerek çeşitli hücrelere dönüşebilen ve kendini yenileyebilen kök hücreler, yetişkin insanlarda daha az sayıda bulunuyor. 

Denizanası ve yassısolucana kıyasla kendini yenileme becerisi çok daha sınırlı olan memeli ve böceklerin, bu genleri evrimsel süreçte kaybettiği tahmin ediliyor.

BMC Biology adlı hakemli dergide dün (2 Ağustos) yayımlanan çalışmada, yassısolucanlarda yenilemeyi sağladığı düşünülen bir gen sirke sineklerine (Drosophila melanogaster) aktarıldı.  

Araştırmacılar kendini yenileyen başka canlılarda da olan HRJD adlı genin, sineğin yaralı dokularını yenilemesini beklese de bu gerçekleşmedi. Ayrıca gelişme aşamasındaki sineklerin ömrünün kısaldığı görüldü.

Ancak yetişkin sirke sineklerine verilen HRJD'nin, hayvanların normalde yaşlanmayla birlikte aşınan bağırsak bariyerinin bütünlüğünü koruduğu kaydedildi. 

Bilim insanları bu sayede sineğin ömrünün uzadığını gözlemledi. 

Araştırmacılar HRJD'nin aynı zamanda bağırsaktaki kök hücre bölünmesini teşvik ettiğini söylüyor. 

Makalenin ortak yazarı Yuichiro Nakajima "Bu nedenle HRJD'ler, sirke sineklerinin yaşam süreleri üzerinde kayda değer bir etki yarattı ve bu da yaşlanma karşıtı yeni stratejilerin geliştirilmesine yönelik bir kapı açıyor ya da en azından ipuçları sağlıyor" diyerek ekliyor: 

"Sonuçta insan ve böcek bağırsakları, hücresel düzeyde şaşırtıcı derecede çok fazla ortak noktaya sahip."

HRJD'nin hücre yenilenmesinde tek başına mı yoksa diğer genlerle beraber mi çalıştığı henüz bilinmiyor. 

Cevaplanması gereken çok soru olduğunu söyleyen araştırmacılar, bazı sineklerin gene olumsuz tepki verme nedeninin de bu cevaplarda gizli olduğunu düşünüyor. 

Yolun henüz başında olduklarını ifade eden Nakajima şöyle ekliyor:

"İnsanlarda bağırsak kök hücrelerinin aktivitesi yaşla birlikte azalıyor, dolayısıyla bu araştırma kök hücre temelli tedaviler açısından umut verici bir yol sunuyor."