Fosil yakıt kaynaklı karbon emisyonları bu yıl yeni rekor seviyeye ulaşabilir

Exeter Üniversitesi, East Anglia Üniversitesi (UEA), CICERO Uluslararası İklim Araştırmaları Merkezi, Münih Ludwig-Maximilian Üniversitesi, Alfred-Wegener Enstitüsü ve dünya çapında 80 farklı kurumdan araştırmacıların yer aldığı Küresel Karbon Projesi bilim ekibi tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının bu yıl 2023'e göre yüzde 0,8 artışla 37,4 milyar tona ulaşacağı öngörülüyor.

Bu artışla, küresel karbon emisyonlarında bu yıl yeni bir rekor seviye görülecek.

Bu yıl kömür ve petrol kaynaklı karbon emisyonlarında sırasıyla yüzde 0,2 ve yüzde 0,9 artış bekleniyor. Doğal gazın yol açtığı karbon emisyonlarının ise yüzde 2,4 yükseleceği öngörülüyor.

Ormansızlaşma gibi arazi kullanım değişikliğinden kaynaklanan 4,2 milyar tonla, toplam karbon emisyonları bu yıl 41,6 milyar tona yükselecek. Geçen yıl, toplam karbon emisyonları 40,6 milyar ton olmuştu.

Son 10 yılda, fosil yakıt kaynaklı karbon emisyonları artarken, arazi kullanım değişikliğinin yol açtığı emisyonlar ortalama olarak azaldı ve toplam emisyonlar bu dönemde kabaca aynı seviyede kaldı.

Ancak bu yıl, fosil yakıtlar ve arazi kullanım değişikliği kaynaklı karbon emisyonları, şiddetli kuraklık koşulları nedeniyle yaşanan ormansızlaşma ve orman yangınlarında ortaya çıkan emisyonlar nedeniyle artış eğilimine geçti.

Araştırmaya göre, halihazırda her yıl 40 milyar tondan fazla salınan karbon emisyonlarının atmosferdeki seviyesi yükselmeye devam ederek, giderek daha tehlikeli hale gelen küresel ısınmaya yol açıyor.

Küresel emisyonların yüzde 32'sini oluşturan Çin'de bu yıl karbon emisyonu artışının yüzde 0,2 olacağı tahmin edilirken, toplam emisyonların yüzde 8'ini oluşturan Hindistan'da bu yılki artış oranı yüzde 8 olarak hesaplanıyor.

Küresel toplamın yüzde 13'ünü oluşturan ABD'de emisyonların bu yıl yüzde 0,6 ve Avrupa Birliği'nde yüzde 3,8 azalacağı öngörülüyor.

Dünyanın geri kalanında karbon emisyonlarının bu yıl yüzde 1,1 artması bekleniyor.

Küresel Karbon Projesi ekibi, mevcut emisyon oranıyla küresel sıcaklık artışının yaklaşık 6 yıl içinde sürekli olarak 1,5 dereceyi aşma ihtimalinin yüzde 50 olduğunu tahmin ediyor.

Çalışmanın yöneticisi ve Exeter Üniversitesi Küresel Sistemler Enstitüsü Araştırmacısı Pierre Friedlingstein, araştırmanın bulgularına ilişkin değerlendirmesinde, iklim değişikliğinin etkilerinin giderek daha zorlayıcı hale geldiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:

"Ancak fosil yakıtların yakılmasının düşüşe geçeceğine ilişkin bir işaret görmüyoruz. Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için zaman daralıyor ve Birleşmiş Milletler iklim zirvesi COP29'da bir araya gelen dünya liderleri, küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi seviyelerine göre 2 derecenin altında sınırlandırılması şansını elde etmek için fosil yakıt emisyonlarında hızlı ve derin kesintiler açıklamalı. Küresel olarak net sıfır karbon emisyonuna ulaşana kadar, dünya sıcaklıkları artmaya devam edecek ve giderek daha ciddi etkilere neden olacaktır."

Oslo merkezli CICERO Uluslararası İklim Araştırmaları Merkezi Araştırmacısı Glen Peters de ülkeler düzeyinde olumlu ilerleme kaydedildiğine yönelik pek çok işaret olduğunu belirterek, "Fosil yakıt kaynaklı karbon emisyonlarında zirvenin yakın olduğuna ilişkin bir eğilim var ancak tüm sera gazı emisyonları için bunu söylemek zor. İklim eylemi kolektif bir sorun ve bazı ülkelerde kademeli emisyon azaltımları gerçekleşirken, diğerlerinde artışlar devam ediyor." uyarısında bulundu.