İktisatbank'ın piyasa analizi: Yeni dünya düzeni; ABD ve Rusya masada, Avrupa nerede? 

İktisatbank'ın 19 Şubat 2025'e ilişkin Günlük Piyasa Analiz ve Yorumu şu şekilde: 

Dün Riyad’da gerçekleşen 4,5 saatlik kritik toplantının gündeminin ana maddesini Ukrayna’daki savaş oluşturdu. ABD ve Rusya temsilcileri, çatışmalara son vermek amacıyla bir araya gelirken, ne Ukrayna ne de Avrupa Birliği temsilcileri görüşmeye davet edildi. Bu durum, Avrupa’da derin bir güvensizlik yaratırken, ABD’nin Avrupa ile olan stratejik bağlarına ve transatlantik ittifaka olan bağlılığının sorgulanmasına da neden oldu.

ABD'nin Avrupa ile ilişkileri; NATO üyeliği, AB ile işbirliği, ticaret anlaşmaları ve diplomatik temaslar gibi geniş bir yelpazeyi kapsıyor. NATO'nun en güçlü üyesi olarak ABD, Avrupa’nın güvenliğinde kritik bir rol oynuyor ve Rusya gibi tehditlere karşı kıtanın savunmasını garanti etme taahhüdü bulunuyor. Ancak, Ukrayna krizinde Avrupalı aktörlerin dışlanması, Washington’un bu taahhüdüne dair soru işaretleri doğurdu.

ABD Başkanı Trump ve Başkan Yardımcısı Vance’in son günlerde açıklamaları, bu güvensizliği daha da pekiştirdiğini görüyoruz. Trump, Avrupa'yı “üçüncü dünya ülkesi” olarak nitelendirirken, Vance, Avrupa'nın en büyük tehdidinin dış güçler değil, kendi iç dinamikleri olduğunu savundu. Vance, Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşmada, Avrupa hükümetlerini ifade özgürlüğünü kısıtlamak ve halkın endişelerini görmezden gelmekle suçladı. Özellikle kontrolsüz göç ve sansür politikalarının, Avrupa demokrasisini içeriden tehdit ettiğini belirtti.

Trump ise Avrupa’nın artık ABD için stratejik bir öncelik olmadığını açık bir şekilde ifade etti. Avrupa'yı adeta yük olarak belirten Trump, Avrupa ülkelerinin kendi savunma harcamalarını artırmaları gerektiğini söyledi. Bu açıklamalar, NATO'nun geleceği konusunda ciddi soru işaretleri doğururken, Avrupa liderlerini kendi güvenlik ve savunma politikalarını yeniden değerlendirmeye itti. ABD ve Rusya, diplomatik ilişkilerini güçlendirmek için karşılıklı büyükelçilik faaliyetlerini yeniden düzenlemeyi planlarken, Trump ve Putin'in doğrudan görüşme tarihi henüz belirlenmedi. Avrupa ülkeleri bu hızlı diplomasi sürecinin Ukrayna’nın güvenliğini tehlikeye atabileceğinden endişe duyarken,  Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nden Puglierin, ABD’nin Avrupa güvenliğini artık öncelikli görmediğini ve kendi çıkarlarının farklılaştığını belirtti.

İktisatbank Günlük Piyasa Analiz ve Yorumu 19 Şubat - Çarşamba